Strateji Sessizce Kayarken, Sen Fark Ediyor musun?
Haydi biraz gözümüzde canlandıralım 🚣♂️: Bir nehrin üstünde süzülen bir kayık düşünün. Akıntıya bırakmışsınız, giderken suyun üstünde süzülen birkaç ağaç kütüğüne çarpıyor, sağdan soldan sıyrılıyor, sanki siz yön veriyormuş gibi hissediyorsunuz ama aslında sadece akıntıya kapılmış.
İşte bu durum, şirketlerdeki stratejik sapmanın ta kendisi.
Stratejik Sapma Nedir?
Stratejik sapma (ya da drift), bir organizasyonun, zamanla ve farkına bile varmadan, asıl hedefinden kaymaya başlamasıdır. Bu süreç genellikle yavaş başlar, hatta çoğu zaman başarıyla karışır. "Zaten işler iyi gidiyor" rehavetiyle sapma fazlasıyla ilerleyebilir. Bu noktaya gelindiğinde farkına varmak, dümeni tekrar tutmak için hayli zorlayıcı hale gelir.
Sapma Neden Olur?
- Konfor Bölgesi: Başarıya alışan ekipler, yeniliği risk olarak görmeye başlar.
- Kör Noktalar: Karar verici kadro, kendi doğrularına o kadar inanır ki dış dünyadaki değişimleri gözden kaçırır.
- Onay Yanlılığı: Sadece kendi fikrini destekleyen verileri ciddiye alma, karşıt görüşlere kulakları tıkama durumu.
Bu sapma süreci genellikle dört aşamadan oluşur:
- Küçük değişimlerle başlar (fark edilmez).
- Çevre hızla değişirken strateji sabit kalır.
- Müşteri kaybı başlar, içsel kaos büyür.
- Radikal değişim olmazsa çöküş kapıdadır.
Stratejik Sapmayı Önlemek İçin Ne Yapmalı?
Kevin Novak gibi strateji uzmanları, şirketlerin sağlam bir stratejik refleks kazanması gerektiğine dikkat çekiyor. Novak'a göre, stratejinin yolundan sapmasını durdurmak için şu adımlar kritik:
- Stratejiyi Dış Verilerle Sorgula: İçgüdüler değil, gerçeğin sesi kazansın.
- Doğru Metrikleri Takip Et: Sadece satış değil; müşteri memnuniyeti, yeniliğe açıklık, geri bildirim oranları da önemli.
- Karşıt Görüşlere Kulak Ver: Herkes aynı fikirdeyse sıkıntı vardır.
- Ar-Ge'ye Yatırım Yap: Trendleri takip etmek yerine belirlemeye çalış.
- Çalışan ve Müşteriyle Teması Koparma: Saha gözlemi, taht odasından daha değerlidir.
Roger Martin’den Kazanan Stratejiler İçin 4 Altın Kural
Strateji danışmanı Roger Martin'e göre, kazanmak isteyen şirketler bu dört adımı uygulamalı:
- Acil Durum Hissi Oluştur: İçsel motivasyonu dış baskı olmadan ateşleyebilirsin 💥
- Sorunu Net Tanımla: Ne değişmeli? Başarı neye benzeyecek? Hangi etkenler senin kontrolünde?
- Olasılıkları Hayal Et: Farklı senaryoları düşün, test et, karşılaştır.
- Karar Ver ve Uygula: Sonsuz kararsızlığa yer yok. Bir yol seç, odaklan ve yürü!
Bonus: İçsel Mercek Tutun, Dışsal Rüzgara Hazırlıklı Olun
Başarılı şirketler, stratejiye bir kerelik bir atılım olarak değil, devam eden bir refleks olarak yaklaşırlar. Gözünüz pazarda, kulağınız çalışanlarınızda, kalbiniz müşteride olsun. Strateji sadece powerpoint sunumu değil, sürekli güncellenen bir yön pusulasıdır 🧭
Unutmayın: Yol haritasını çizmek yeterli değil, zaman içinde o haritayı güncellemek de şart. Aksi halde bulunduğunuz nehir, sizi bambaşka -ve belki de istemediğiniz- bir kıyıya sürükleyebilir.
📝 Sizce şirketiniz şu an sapma yaşıyor olabilir mi? Belki farkında bile değilsinizdir…